چگونگی تشخیص علل بی اختیاری ادرار با سونوگرافی
به نشت ادرار خارج از کنترل ادرار از مثانه، بی اختیاری ادرار (Urinary incontinence) گفته می شود. سیستم ادراری از کلیه ها، مثانه، حالب و پیشابراه تشکیل شده است. ادرار با تصفیه خون در کلیه ها تشکیل می گردد و سپس از طریق حالب به مثانه وارد می گردد. سپس ادرار در مثانه ذخیره می گردد و پس از پر شدن مثانه، اسفنکتر انتهایی آن باز می گردد و از طریق پیشابراه از بدن خارج می گردد. در این مطلب از سایت مرکز رادیولوژی سرو سونوگرافی پستان اصفهان تشخیص علل بی اختیاری ادرار با سونوگرافی را مورد بررسی قرار میدهیم.
در صورت بروز اختلال در عملکرد سیستم فوق، بی اختیاری ادراری رخ می دهد. اگرچه که احتمال بی اختیاری ادرار با افزایش سن بالاتر می رود؛ ولی بی اختیاری بخشی از روند طبیعی سالمندی محسوب نمی گردد. انجام سونوگرافی از دیگر تجویزات پزشک برای بررسی عملکرد مثانه در تشخیص علت بی اختیاری ادرار است. در بررسی بیماران بی اختیاری ادرار حتماً باید سونوگرافی با تعیین باقیمانده ادراری به دنبال ادرار کردن یعنی با مثانه پر و خالی انجام شود. هرچه میزان نگهداشت ادرار در داخل مثانه بیشتر باشد، احتمال انسداد مسیر خروج و بیماری های مرتبط با اعصاب و عضلات مثانه بیشتر است. همچنین در سونوگرافی تعیین ضخامت جدار مثانه هم حائز اهمیت است.
بی اختیاری ادرار چیست؟
بی اختیاری ادرار زمانی اتفاق می‌افتد که کنترل اسفنکتر ادراری که وظیفه آن کنترل مجرای ادراری است از بین می‌رود یا ضعیف می‌شود. درنتیجه نیاز ناگهانی و شدید به ادرار کردن پیدا می‌کنید که قادر به کنترل آن نخواهید بود. فشاری که بر اثر خندیدن، عطسه یا ورزش کردن به شخص وارد می‌شود ممکن است سبب نشت شود. همچنین این مشکل زمانی رخ می‌دهد که عصب‌های کنترل‌کننده ی عضلات مثانه و پیشابراه دچار مشکل شوند.
دلایل بی اختیاری ادرار
- به طور کلی خطر بی اختیاری ادرار با افزایش سن، بالا می رود؛ اما نمی توان بی اختیاری ادرار را روندی طبیعی از سالمندی نیز محسوب نمود.
- سرطان پروستات (هم خود سرطان پروستات و هم درمان آن هر دو با افزایش خطر بی اختیاری همراه می باشند).
- پس از یائسگی به دنبال افت سطح استروژن در بدن
- هورمون درمانی پس از یائسگی
- زایمان های طبیعی متعدد
- مصرف مقادیر زیاد ویتامین C
- مصرف بیش از حد شیرین کننده های مصنوعی
- مصرف بیش از حد فلفل تند و شکلات
- استعمال سیگار و الکل
- مصرف برخی داروهای پایین آورنده فشارخون و آرام بخش ها
- مصرف بیش از حد مرکبات
- افراد چاق
- افراد مبتلا به یبوست شدید و طولانی مدت
عوامل خطر ابتلا به بی اختیاری ادرار
فاکتورهایی که خطر ابتلا به بی‌اختیاری ادراری را افزایش می‌دهند، عبارتند از:
جنسیت:
احتمال ابتلا به بی‌اختیاری ادراری اضطرابی در زنان بیشتر است. بارداری، زایمان، یائسگی و آناتومی طبیعی زنانه علل این تفاوت هستند. با‌این‌حال، مردان مبتلا به مشکلات غده پروستات در معرض خطر شدید ابتلا به بی‌اختیاری اضطرابی و بی‌اختیاری سرریزشونده هستند.
سن:
همزمان با افزایش سن عضلات مثانه و پیشابراه قدرت خود را از دست می‌دهند. تغییرات ناشی از افزایش سن باعث کاهش ظرفیت مثانه در نگهداری ادرار و افزایش شانس ابتلا به بی‌اختیاری ادرار می‌شود.
اضافه وزن:
وزن اضافی باعث افزایش فشار روی مثانه و عضلات اطراف آن می‌شود که آنها را ضعیف می‌کند و باعث نشت ادرار هنگام سرفه و عطسه می‌شود.
سیگار کشیدن:
استفاده از تنباکو خطر ابتلا به بی‌اختیاری ادرار را افزایش می‌دهد.
سابقه خانوادگی:
اگر یک عضو نزدیک خانواده، بی‌اختیاری ادراری داشته‌باشد، به‌ویژه بی‌اختیاری همراه با فوریت دفع، خطر ابتلا به این بیماری بالاتر است.
بیماری‌های دیگر:
بیماری عصبی یا دیابت ممکن است خطر ابتلا به بی‌اختیاری ادراری را افزایش دهد.
انواع بی اختیاری ادرار
برخی انواع بی اختیاری عبارت است از:
بی اختیاری استرسی:
در این نوع بی اختیاری، ادرار در پی فشار وارده به مثانه هنگام سرفه، عطسه، خندیدن، ورزش کردن و یا بلند کردن اجسام سنگین تراوش می کند.
بی اختیاری اضطراری:
فرد نیاز فوری به دفع ادرار پیدا می کند. این نوع بی اختیاری می تواند به دلیل شرایطی مانند عفونت ها، اختلالات عصبی و یا دیابت ایجاد شود.
بی اختیاری سرریزی:
فرد به صورت مکرر و ادامه دار و به دلیل عدم تخلیه کامل مثانه، ترشح ادرار دارد.
بی اختیاری عملکردی:
اختلالات ذهنی و فیزیکی می توانند مانع رفتن فرد به دستشویی شوند. به عنوان مثال، افراد مبتلا به آرتروز قادر به درآوردن سریع لباس های خود نیستند.
کاربرد سونوگرافی در بی اختیاری ادرار
اطلاعاتی که سونوگرافی در رابطه با بی اختیاری در اختیار ما قرار می دهد عبارتند از:
- حجم پر مثانه
- وضع کلیه ها
- گشاد شدگی حالب
- ادرار باقیمانده
- وضع مخاط و ضخیم شدگی دیوار مثانه
آمادگی قبل از سونوگرافی بی اختیاری ادرار
به طور کلی سونوگرافی کلیه و مثانه نیاز به آمادگی خاصی مانند پرهیز غذایی یا مصرف دارو نیاز ندارد. تنها ممکن است نیاز داشته باشید قبل از انجام سونوگرافی آب بنوشید تا مثانه پر شود. البته ممکن است به تشخیص پزشک پیش از انجام سونوگرافی برای کاهش درد یا التهابات کلیه، داروی خاصی تجویز شود.
مطالب پیشنهادی:
نکات مراقبتی برای ام آر آی با کنتراست
تشخیص سرطان پروستات با سونوگرافی ترانس رکتال