دلایل و روش های انجام بیوپسی کبد چیست؟
در مطلب امروز مرکز رادیولوژی سرو سونوگرافی پستان اصفهان که برای شما همراهان گردآوری شده است. قصد بررسی دلایل و روش های انجام بیوپسی کبد را داریم. بیوپسی یا نمونه برداری از کبد به عنوان اولین گزینه در تشخیص بیماری نبوده و پزشکان ترجیح می دهند که ابتدا با سایر روش های تشخیصی مثل آزمایش خون و تصویر برداری از وجود مشکل مطمئن شوند. سپس در صورت لزوم به سراغ بیوپسی می روند تا نوع بیماری و شدت آن را تشخیص داده و درمان مناسب را شروع کنند. پس از تشخیص وجود مشکل کبدی توسط تست های اولیه، پزشک ممکن است یک بافت غیر عادی در کبد تشخیص دهد که آن را ضایعه، تومور و یا توده می نامند. در این موارد از کبد بیوپسی گرفته می شود تا نمونه ها به پاتولوژیست فرستاده شده و بافت غیر عادی، جزئی تر بررسی شود.
بیوپسی (نمونه برداری) کبدی عملی برای برداشتن تکه ای کوچک از بافت کبد است تا بتوان آن را زیر میکروسکوپ و جهت یافتن نشانه های آسیب یا بیماری بررسی کرد. ممکن است در صورتی که پزشک معالج مشکل کبدی را بر اساس یافته های آزمایشگاهی یا تصویربرداری شناسایی نماید، درخواستی برای انجام نمونه برداری ارائه دهد. از بیوپسی کبد برای تعیین شدت بیماری کبدی نیز استفاده می شود. اطلاعات حاصل از این عمل به هدایت درمان کمک می کند. همچنین پزشک می تواند با دستور انجام بیوپسی و بررسی سلول های کبدی شما، از موفقیت درمان انتخاب شده و یا سلامت کبد پیوند زده شده اطمینان پیدا کند و در صورت نگرفتن جواب مطلوب راهکاری جایگزین در نظر بگیرد.
دلایل انجام بیوپسی کبد
- یافتن علت زردی
- یافتن علت نتایج تست های خونی غیر طبیعی کبدی مثل تست های آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز
- مشاهده ی میزان التهاب کبدی و یا اسکار ناشی از هپاتیت و یا سایر بیماری های کبدی
- مشاهده ی وضعیت هایی مثل هموکروماتوز و بیماری ویلسون
- بررسی پاسخ به درمان برای بیماری کبدی
- تعیین میزان سمیت داروهایی مثل متوتروکسات بر روی کبد
- بررسی عملکرد کبد پیوند زده شده
- یافتن علت تب مداوم و توجیه نشده
- بررسی توده ی کبدی یافت شده در تصویر برداری با پرتوی ایکس، سونوگرافی و یا سی تی اسکن
- تست های کبدی غیر طبیعی که توجیهی ندارد.
- بزرگ بودن کبد یا طحال بدون علت
- فیبروز کبد
- نقص های خاص در تصویربرداری کبد
- هپاتیت ویروسی مزمن
روشهای نمونه برداری از کبد
روش های مختلفی جهت انجام نمونه برداری کبد وجود دارد که انتخاب آنها بر اساس در دسترس بودن، ترجیح بیمار و نیز شرایط بالینی بیمار صورت می گیرد.
نمونه برداری کبد از طریق پوست (Percutaneous liver biopsy):
شایعترین روش نمونه برداری از کبد می باشد که در آن سوزن از طریق پوست وارد کبد شده و نمونه برداری انجام می شود.این روش بسیار آسان است و در صورت همکاری بیمار و دقت پزشک در نشانه گذاری صحیح محل ورود سوزن به کبد و نیز نبودن اختلال انعقادی بدون عوارض می باشد. جهت انجام نمونه برداری ابتدا بیمار در حال خوابیده قرار گرفته و مراحل انجام نمونه برداری برای وی توضیح داده می شود. سپس قسمت بالا و راست شکم و قسمت تحتانی و راست قفسه سینه برهنه شده و پزشک با انجام مانور دق (Percussion) محدوده بالا و پایین کبد را مشخص می کند.
تعیین محل مناسب جهت نمونه برداری
پس از تعیین محل مناسب جهت نمونه برداری، میتوان به وسیله ماژیک روی محل مذبور علامت گذاری کرده و سپس به ضد عفونی کردن محل مشخص شده و اطراف آن پرداخت. جهت بیحس کردن پوست که محل ورود سوزن نمونه برداری است از لیدوکائین استفاده شده و با یک سرنگ به خوبی بیحس می شود. پس از بررسی بیحسی توسط پزشک سوزن نمونه برداری کبدی از پوست و زیر پوست گذشته و روی کپسول کبد قرار می گیرد. سپس بیمار چند ثانیه نفس خود را حبس کرده و سوزن وارد کبد شده و پس از خروج، نمونه گیری از کبد صورت می گیرد. سوزن های مختلفی جهت انجام نمونه برداری کبد وجود دارند. انتخاب سوزن بستگی به آشنایی پزشک با نحوه کارکرد سوزن، درخواست بیمار و در دسترس بودن آن دارد. در سوزن های خودکار ابتدا سوزن مسلح شده، به این معنی که غلاف بیرونی سوزن به عقب کشیده شده و ثابت می شود. پس از قرار گرفتن سوزن بر روی کپسول کبد و با شلیک سوزن غلاف بیرونی رها شده و نمونه گیری از کبد در عرض ثانیه ای انجام می شود. جهت پیشگیری از خونریزی احتمالی از محل نمونه برداری، بیمار تا چند ساعت به سمتی که نمونه برداری کبد انجام شده بروی کیسه شنی می خوابد.
نمونه برداری کبد از طریق ورید ژوگولر
در این روش لوله بسیار نازکی از طریق ورید ژوگولر (ورید گردنی) به سمت ورید فوق کبدی و سپس خود کبد رسیده و سپس سوزنی از داخل لوله فوق به کبد وارد شده و نمونه برداری کبد صورت می گیرد. این روش در بیماران مبتلا به اختلالات انعقادی، مایع فراوان در شکم و یا در بیماران چاق مورد استفاده قرار می گیرد. نمونه به دست آمده از این روش معمولاً بسیار کوچک است و ارزیابی نمونه کبدی را مشکل می کند.
نمونه برداری از طریق لاپاروسکوپ
در این روش لوله ای از طریق پوست شکم وارده شده و مجهز به دوربین است. سوزن نمونه برداری از طریق لوله، زیر دید مستقیم به سمت کبد رفته و نمونه برداری کبد انجام می شود. این روش، روش تهاجمی تری نسبت به روش های قبلی بوده و در مواردی که عمل جراحی با لاپاروسکوپ در حوالی کبد انجام میشود، میتوان به بررسی کبد و نمونه برداری از آن پرداخت.
نمونه برداری از طریق جراحی:
این روش فقط در مواردی که نیاز به جراحی باز در اطراف کبد می باشد، انجام پذیر خواهد بود. در صورتی که این کار توسط پزشک متخصص انجام شود ریسک عارضه بعدی بسیار کاهش پیدا می کند.