بررسی تشخیص ناباروری مردان با روشهای تصویربرداری
باروری زمانی اتفاق می افتد که اسپرم برنده خود را به تخمک برساند. اگر به هر دلیلی اسپرم توانایی رسیدن به تخمک و یا قدرت باردار کردن آن را نداشته باشد، مرد دچار ناباروری شده است. البته به این نکته نیز باید اشاره کرد که زمانی یک زوج را می‌توان نابارور خواند و به دنبال علت ناباروری آنها گشت که از مقاربت محافظت نشده زوجین حداقل یکسال گذشته داشته باشد و علاوه بر این، دیگر شرایط مناسب جهت باروری نیز محیا بوده باشد. در این مطلب از سایت مرکز رادیولوژی سرو سونوگرافی پستان اصفهان تشخیص ناباروری مردان با روشهای تصویربرداری را مورد بررسی قرار میدهیم.
عدم باروری یکی از مشکلاتی می‌باشد که حدود 15 درصد از زوجین با آن رو به رو هستند. ناباروری به دلایل متعددی اتفاق می‌ا‌فتد و منشأ آن را می‌توان به زن، مرد و یا هر دو آنها نسبت داد. طبق تحقیقات دانشمندان، 30 درصد از ناباروری زوجین مربوط به مردان است. ناباروری در مردان به دلایل متعددی بر میگردد که ممکن است مربوط به دلایل آناتومی دستگاه تولید مثلی مرد، روانی، هورمونی یا شیوه زندگی باشد. در ادامه به علل ناباروری و تشخیص و درمان آن در مردان می پردازیم.
عوامل مؤثر در باروری مردان
برای این یک مرد باروری داشته باشد، لازم است تا چهار شرط مهم اتفاق بیفتد که این چهار شرط عبارتند از:
تولید اسپرم سالم:
برای تولید اسپرم سالم لازم است تا حداقل یکی از بیضه‌های مرد، عملکرد درست و سالمی داشته باشد. انتقال اسپرم به مایع منی: شرط دوم باروری، ارسال اسپرم‌های سالم به داخل مایع منی است که از طریق لوله‌های موجود در کیسه‌ی بیضه انجام می‌شود.
تعداد اسپرم:
تعداد اسپرم در باروری تأثیر بسیار زیادی دارد. در صورتی که اسپرم‌های موجود در مایع منی پس از هر بار انزال کمتر 39 میلیون باشد، احتمال بارداری کاهش پیدا خواهد کرد.
توانایی حرکت اسپرم:
اسپرم سالم باید توانایی حرکت به سوی تخمک و بارور کردن آن را داشته باشد. به این ترتیب در صورتی که هر یک از مراحل ذکر شده در بدن آقایان با مشکلی رو به رو شود به گونه‌ای حتی یکی از مراحل و شروط بالا به درستی انجام نپذیرد، شخص دچار مشکل ناباروری شده است. ناباروری مردانه نشانه‌ای از اختلال در سلامت جسمانی آنها است که اجازه بارور شدن شریک خود را به او نمی‌دهد. دلایل مختلفی بر عملکرد صحیح مراحل گفته شده خلل ایجاد می‌کنند و به عنوان عوامل تأثیرگذار در ناباروری محسوب می‌شوند.
علل پزشکی ناباروری مردان
واریکوسل:
واریکوسل تورم رگ های تخلیه کننده بیضه ها تلقی می شود و یکی از اصلی ترین علل برگشت پذیر ناباروری در مردان است. علت دقیق آن مشخص نیست؛ اما جریان خون غیرطبیعی یکی از فرضیات است. واریکوسل منجر به کاهش کیفیت و کمیت اسپرم می شود.
عفونت:
برخی عفونت ها می توانند به واسطه تداخل در تولید اسپرم و یا آسیب به آن، باعث ناباروری شوند؛ مانند برخی عفونت های مقاربتی مثل HIV (عامل ایدز) و گنوره آ (عامل سوزاک).
مشکلات انزال:
انزال معکوس یا بازگشتی، زمانی اتفاق می افتد که اسپرم ها به جای خروج از مسیر تناسلی، وارد مثانه شوند. عوامل زیادی از جمله دیابت، جراحی مثانه و پروستات می توانند باعث این عارضه شوند.
آنتی بادی های علیه اسپرم:
آنتی بادی های ضد اسپرم، سلول های ایمنی هستند که به اشتباه اسپرم ها را عامل خارجی شناسایی کرده و به آن ها حمله میکند.
عدم نزول بیضه:
عدم نزول بیضه یا بیضه نهفته حالتی است که یک یا هر دو بیضه در کیسه قرار نمی گیرد و در جایی مانند کشاله ران و یا در قسمت پایینی شکم قرار گرفته اند. تقریباً ۵ درصد از کل پسران با این مشکل زاده می‌شوند. کودکان نارس یا با وزن اندک در خطر بیشتری برای ابتلا به این مشکل قرار دارند.
نقص کروموزومی:
سندرم مادرزادی کلاین فلتر که در آن مردان به جای یک کروموزوم X و یک Y، دو کروموزوم X و یک Y دارند باعث تکامل غیرطبیعی اندام های تولید مثلی و در نهایت ناباروری در شخص می شود.
بیماری سلیاک:
بیماری سلیاک یک اختلال گوارشی است که به دلیل حساسیت به پروتئین موجود در گندم به نام گلوتن ایجاد می شود. این عارضه ممکن است به ناباروری در مردان کمک کند. باروری ممکن است پس از اتخاذ رژیم غذایی بدون گلوتن بهبود یابد.
علل محیطی ناباروری مردان
مواجهه مداوم و بیش از حد با برخی فاکتور های محیطی مانند گرما، سموم و مواد شیمیایی باعث کاهش تولید اسپرم و عملکرد آن می شوند. برخی از این فاکتورها شامل موارد زیر می باشند:
- مواد شیمیایی صنعتی
- فلز های سنگین
- اشعه ایکس
- گرمای زیاد در ناحیه بیضه ها
- سبک زندگی و بهداشت
- داروهایی مثل استروئید های آنابولیک که برای افزایش قدرت و رشد ماهیچه ها استفاده می شوند، باعث انقباض بیضه ها و کاهش تولید اسپرم می شوند.
- مصرف الکل به واسطه کاهش سطح تستوسترون می تواند در ناباروری مؤثر باشد.
- استعمال دخانیات با کاهش تعداد اسپرم ها باروری را تحت تأثیر قرار می دهد.
- چاقی نیز با به هم زدن تعادل هورمونی قدرت باروری مردان را کاهش می دهد.
روش های تشخیص ناباروری مردان
تأیید ناباروری در مردان نیاز به انجام یک سری آزمایشات تخصصی دارد. مهم‌ترین آزمایشی که برای تشخیص ناباروری آقایان انجام می‌شود، تست تجزیه و تحلیل اسپرم است. در این آزمایش مقداری از منی شخص برای انجام تست‌های آزمایشگاهی دریافت می‌شود. در این آزمایش میزان تحرک اسپرم، تعداد اسپرم‌های موجود در یک حجم مشخصی از منی و شکل اسپرم مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. برای این که بتوان به نتیجه آزمایش اعتماد کرد، لازم است حداقل دو تست به فاصله زمانی دو یا سه ماهه تکرار شود و نتایج تمامی تست‌ها بررسی شود. در اکثر اوقات انجام این آزمایش در تشخیص ناباروری در مردان کفایت میکند؛ اما در برخی موارد نیز، برای تشخیص علت ناباروری به انجام تست‌های بیشتری نیاز خواهد بود.
برخی از آزمایشات که در تشخیص ناباروری مردان مؤثر هستند عبارتند از:
- معاینه تخصصی شخص، توسط پزشک متخصص
- انجام سونوگرافی
- آزمایش خون جهت بررسی سطح هورمون تستوسترون، استرادیول یا پرولاکتین
- انجام کاریوتیپ ژنتیکی در صورت مشاهده سقط مکرر جنین
- تصویربرداری
سونوگرافی بیضه
انجام سونوگرافی بیضه یکی از روشهای تشخیص ناباروری مردان است. در سونوگرافی بیضه با استفاده از امواج فراصوت، عکس‌‌‌هایی تهیه می‌شود که به شناسایی انسداد مجرای انزال، انزال پس‌رونده (ورود مایع منی به داخل مثانه به جای خروج آن از اندام تناسلی) و مشکلات دیگر در بیضه‌ها و ساختار‌‌های پشتیبان آن کمک میکند.
سونوگرافی از طریق مقعد
از سونوگرافی مقعدی، بیشتر برای مشاهده‌ی پروستات مرد و بافت‌های احاطه‌کننده‌ی آن استفاده میگردد. پزشک سوزن نازکی را وارد مقعد میکند تا وضعیت پروستات را بررسی کند و وجود هرگونه انسداد در لوله‌های حمل‌کننده‌ی مایع منی (مجرای انزال و کیسه‌های منی) را شناسایی کند.
سیستوسکوپی
سیستوسکوپی، روش مورد استفاده برای بررسی مثانه، پروستات و مجاری ادرار است. در این روش پزشک از لوله‌ای توخالی که مجهز به لنز است استفاده میکند. در صورتی که در اثر انسداد مجاری، مایع منی و اسپرم خارج نگردد، از این روش برای برطرف کردن انسداد استفاده می شود تا انتقال اسپرم به درستی صورت گیرد.
وازوگرافی
وازوگرافی، یک تست تهاجمی برای بررسی وجود انسداد است. در این روش برشی در کیسه‌های بیضه ایجاد شده و یک رنگ مخصوص به داخل رگ وابران و بیضه‌ها تزریق می‌شود و با استفاده از اشعه‌ی ایکس هرگونه انسداد یا تراوش اسپرم در رگ وابران مشخص میگردد.
مطالب پیشنهادی:
تشخیص سرطان پروستات با سونوگرافی ترانس رکتال