با سونوگرافی شکم بیشتر آشنا شوید!
سونوگرافی شکم شامل یک بررسی کامل از ارگان های شکمی و ساختمان های وابسته به آن یعنی کبد، کیسه صفرا، طحال، لوزالمعده، عروق مرکزی شکم و کلیه هاست. به طور کلی اعضای داخل شکم به سه گروه تقسیم می شوند:
- اعضای توخالی حاوی هوا و گاز (معده،روده باریک،روده بزرگ)
- اعضای توپر(مانند کبد،طحال و …)
- اعضای توخالی حاوی مایعات (مانند مثانه و کیسه صفرا)
سونوگرافی بیشتر برای بررسی اعضای توپر و توخالی حاوی مایع به کار می رود. هوا یا گاز درون اعضا توخالی مانند معده با انعکاس امواج صوتی مزاحم، مانع از انجام سونوگرافی می شوند. لذا داخل معده و روده را نمی توان در شرایط عادی دید. ولی در برخی بیماری ها متخصص سونوگرافی با انجام مانورهای خاص قادر است جدار معده و روده ها و ضخامت آن ها را مورد بررسی قرار دهد.
برای انجام سونوگرافی شکم به تنهایی بدون سونوگرافی لگن نیازی به نوشیدن مایعات نیست. شما باید به مدت حداقل ۸ ساعت (معمولا ۱۲-۸ ساعت) ناشتا باشید ولی خوردن مایعات ساده مثل آب و چای مشکلی ایجاد نمی کند.
آمادگی های قبل از سونوگرافی شکم
مصرف غذاهای چرب مانند کره، تخم مرغ و … اکیدا ممنوع است. چون این غذاها باعث انقباض کیسه صفرا شده و بررسی کیسه صفرا را مشکل و یا غیر ممکن می کنند. گازهای روده ای زیاد مشکلات متعددی در بررسی بعضی از قسمت های شکم به ویژه لوزالمعده و قسمت های وسط شکم به خصوص در افراد چاق و دارای اضافه وزن ایجاد می کند.
بعضی از افراد مسن دائما دچار مشکل نفخ شکم و گاز های زیاد روده ای هستند. این افراد در مواردی که به صورت غیر اورژانس نیاز به انجام سونوگرافی شکم پیدا می کنند، باید از چند روز قبل از انجام معاینه از مصرف غذاهایی که باعث نفخ و تولید گاز روده ای می شود خودداری کنند. از جمله این مواد غذایی حبوبات (لوبیا،سویا ،نخود ،لپه،باقلا،عدس،سبزیجات و …) سیر و پیاز ،قهوه ،کلم، ذرت و آلو هستند.
نکته مهم: یادتان باشد که به هیچ وجه از نوشابه های گازدار قبل از انجام سونوگرافی استفاده نکنید، جویدن آدامس نیز می تواند نفخ روده ای را تشدید کند.
آمادگی برای سونوگرافی شکم و لگن
گاهی اوقات به دلیل گازهای شدید روده ای متخصص رادیولوژی از شما در خواست می کند که چند روز بعد با رعایت نکات ذکر شده فوق (حتی گاهی مصرف داروی ضد نفخ) برای انجام سونوگرافی مراجعه کنید تا نتیجه بهتری حاصل شود.
توجه داشته باشید که در مورد ذکر شده فوق از اصرار کردن به انجام سونوگرافی امتناع کرده و اجازه دهید انجام سونوگرافی به صلاح دید متخصص رادیولوژی در وقت تعیین شده انجام شود.
اگر درخواست سونوگرافی شما بررسی عروق داخل شکمی از جمله عروق کلیوی (یا کالرداپلر عروق کلیوی) باشد، به دلیل نیاز به بررسی دقیق عروق وسط شکم لازم است که شما با مصرف ملین خوراکی پاکسازی کامل روده ای را انجام دهید تا نتیجه حاصل از سونوگرافی قابل اطمینان باشد.
نکته: موثر ترین ملین خوراکی در این موارد روغن کرچک است. روغن مذکور را باید ساعت ۶ یا ۷ بعد از ظهر قبل از روز انجام معاینه مصرف کنید و بعد از آن از مصرف مواد غذایی خودداری کنید. می توانید روغن کرچک را همراه با شربت آب لیمو یا چای مصرف کنید.
کاربرد سونوگرافی شکم
ابزاری مطمئن در جهت تصویربرداری از رحم، تخمدان ها و فضای لگن خانم ها سونوگرافی را می توان نام برد. باید گفت که لوله های فالوپی عملکرد انتقال تخمک ها را از تخمدان ها به رحم را به عهده دارند. چون این نشانه ها و عوامل خیلی ظریف و باریک هستند، در حالت نرمال در سونوگرافی نمایان نخواهد شد.
بیماری های قابل بررسی توسط سونوگرافی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فیبروئید و سایر توده های رحم،
- کیست های طبیعی و غیرطبیعی تخمدانی که نیاز به بررسی از طریق متخصص زنان و زایمان دارند،
- تومورهای تخمدانی،
- عفونت های لگن و بیماری های سیستم ادراری
متخصص اغلب این موارد را از روی شکم انجام می دهد. اما برای بیماری های رحمی، سونوگرافی ترانس واژینال صورت می گیرد زیرا تشخیص دقیق تر و بهتر صورت می گیرد. یکی از بیماری هایی که از طریق سونوگرافی ترانس واژینال صورت می گیرد، تشخیص بیماری سرطان رحم یا انواع عفونت ها از این طریق است. یکی از سونوگرافی هایی که بسیار در زنان صورت می گیرد، تست پاپ اسمیر می باشد. هر خانمی به منظور شناخت سرطان زودرس دهانه رحم باید این تست را سالانه انجام دهد.
صفحه ی رسمی اینستاگرام رادیولوژی سرو (سونوگرافی پستان اصفهان) را دنبال کنید.
در سونوگرافی چه چیزهایی مشخص میشود؟
از دیگر کاربرد سونوگرافی و مواردی که در آن مشخص می شود، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
تعیین موقعیت IUD
(وسیله ای که برای کنترل از حاملگی در رحم زنان قرار داده می شود). خانمی که IUD برایش قرار داده می شود، همواره باید به ۲ نکته توجه نماید از جمله:
- این دستگاه باعث افزایش خونریزی می شود به خصوص در زمان سیکل قاعدگی و فرد برای این منظور باید از قرص های فقر آهن استفاده نماید.
- مورد دیگر گاهی به دلیل حرکات و انقباضات ، از رحم خارج می شود و وارد حفره شکم می شود. با انجام سونوگرافی محل دقیق این ابزار شناسایی می شود.
-
تعیین سن حاملگی
هفته های 18 تا 20 زمان مناسب بریا تعیین سن بارداری می باشد.
-
بررسی سقط جنین با سونوگرافی شکم
سونوگرافی در تعیین افرادی که در خطر سقط جنین هستند کمک شایانی می نماید.
-
بررسی اختلال و ناهنجاری های جنین
این اختلال شامل بزرگ بودن سر جنین، عدم تشکیل مغز، شکاف های ستون فقرات و… را می توان از طریق سونوگرافی تشخیص داد.
دیگر کاربرد سونوگرافی در زمینه بخش های دستگاه ادراری است. سونوگرافی می تواند به بررسی دقیق بزرگ شدن کلیه ها به علت پس زدن ادرار ناشی از انسداد با سنگ یا دیگر توده ها، بررسی تومورها، کیست ها و آبسه های کلیه، بررسی اندازه کلیه در بیمارانی که پیوند کلیه شده اند، ارزیابی پروستات و مثانه و … بپردازد.
نحوه انجام سونوگرافی شکم
به منظور انجام این نوع سونوگرافی ابتدا لازم است تا بیمار برروی تخت مخصوص دراز بکشد. بعد از آن پزشک متخصص برروی پوست شکم فرد ژل مخصوصی را قرار می دهد و بعد با استفاده از دستگاه مخصوص سونوگرافی را انجام می دهد. هدف استفاده از ژل نفوذ بهتر امواج صوتی به دورن بدن می باشد.
بعد از آن دستگاه برروی شکم حرکت داده می شود تا از قسمت های مختلف بدن بتوان تصاویر مختلفی را برروی مانیتور نشان داد.
صفحه ی رسمی اینستاگرام رادیولوژی سرو (سونوگرافی پستان اصفهان) را دنبال کنید.
جهت تماس با رادیولوژی و سونوگرافی تشخیصی سرو اینجا کلیک کنید.
مطالب پیشنهادی رادیولوژی و سونوگرافی تشخیصی سرو-دکتر نینا زاهدی نژاد (سونوگرافی پستان اصفهان):